گندنای کوهی .Marrubium vulgareL
گیاه علفی پایا و با بوته هایی چوبی، ساقه های متعدد و فراوان است. ارتفاع 80 سانتی متر اراسته و خیزان، چهار پهلو و پوشیده از کرک های بلند نمدی شکل، گل آذین به صورت چرخهای و در هر چرخه تا 8 گل وجود دارد. کاسه گل مخروطی، دارای زاویه با پهلو، پوشیده از کرک و غده است. جام زرد رنگ و در داخل واجد حلقه‌ای از کرک است. لب بالایی جام کلاه خودی، لب پایینی جام 3 قسمتی، پرچم ها 4 عدد و دارای بساک‌های واگرا است. پارس ایمن دارو انواع داروهای گیاهی دام و طیور و مکمل های غذایی دام ها و آبزیان و… را جهت درمان و رفع مشکلات دام و طیور شما را تولید می‌کند.
گونه ای از جنس فراسیون در کوهستان های بختیاری رویش دارد که خاصیت دارویی دارد. برگ و گل قسمت مورد استفاده در استخراج ماده مؤثره استفاده می‌شود که حاوی ماروبين، ماروبیول؛ پرماروبی این، کولین، رزین و موم و خواص درمانی آن اشتها آور، صفراآور، مدر و ضدعفونی کننده است.
مقدار مصرف این گیاه دو گرم به صورت دم کرده است. این گیاه از گذشته به عنوان گیاه دارویی استفاده می‌شود. به عنوان مقوی جهت افراد مسن، رفع سوءهاضمه، اسهال‌های مزمن، صفرا آور و کم کردن قند خون، آسم اختلالات عصبی و در استعمال خارجی از آن برای درمان زخم‌های عفونی استفاده می‌کرده‌اند.
مریم گلی خاردار .salvia spinosa L
گیاه علفی ، یک ساله، ساقه منشعب، کرکدار، برگ ها متناوب، برگ‌های قاعده‌ای وسیع، برگ‌های متصل به ساقه کوچک و ساقه آغوش، گل ها به صورت چرخهای، کاسه گل بلند که تا 12 خط برجسته بر روی آن قرار دارد.
لب بالایی گل، سپری شکل، کلاه خودی، لب پایینی آن وسیع، گل دارای 4 پرچم، بساک‌ها از محل دیواره طولی به هم متصل، مادگی برچه‌ای که میوه تترا آکن را به وجود می‌آورد. این گیاه در استپ های سرد کوهستانی رویش دارد و می‌تواند به عنوان علف هرز دارویی مزارع باشد.
برگ و گل این گیاه مواد مؤثره دارویی دارند. حاوی روغن فرار و آلدهید است. درد دندان، بادشکن از مهمترین خواص درمانی آن به شمار می‌رود. عصاره این گیاه در دور کردن حشرات استفاده می‌شود.
مرزنگوش (مرزنجوش) .Origanum vulgare L
گیاه علفی ، در بن چوبی که طول آن به 50 سانتی متر می‌رسد. گیاه گچ دوست، برگ ها متقابل و در حاشیه دندانه دار و بیضی شکل، گل ها در این گیاه به صورت چرخ های وجود ندارند. بلکه به صورت سرسان وجود دارند. یعنی انتهایی شده‌اند. کاسه لوله ای شکل، 12 خط برجسته روی آن کشیده شده است. میوه به صورت تترا آكن دیده می‌شوند. گونه هایی از این جنس در ارتفاعات بلند بختیاری رویش دارد که خاصیت دارویی دارند.
برگ و گل اندام مورد استفاده مواد مؤثره دارویی است حاوی روغن فرار، تیمول و تانن و املاح می‌باشد خواص درمانی آن آرام بخش و ضد اسپاسم است.
مقدار مصرف این گیاه هفت گرم به صورت دم کرده است در پزشکی سنتی ایران از این گیاه به عنوان مسکن به ویژه سردرد و درد مفاصل نیرو دهنده مقوی عمومی معرق مدر و بادشکن مورد استفاده قرار می‌داد.
مرزه Satureja hortensis L. = s . laxiflora C . Koch
این گیاه پایا چوبی، بوته‌ای شکل، برگ ها و کاسه گل غدپوش و ضخیم، گل ها مجتمع در چرخه‌های محوری و در چرخه گل تا 5گل، دم گل دار هستند. کاسه تا 13 رگه و با دو لبه تقريبا منظم، به صورت استکانی شکل، گلویی آن کم و بیش کرکدار است. لب بالایی 2 قسمتی و لب پایینی 3 قسمتی، پرچم‌ها 4 عدد و در زیر لب بالایی به طور همگرا قرار دارند. گونه‌هایی متعلق به جنس مرزه در مناطق زاگرسی رویش دارند که کاربرد دارویی دارند.
برگ و گل اندام مورد استفاده مواد مؤثره دارویی است که حاوی روغن فرار، تانن، استرول، صمغ و موسیلاژ است. خواص درمانی آن ضدنفخ، مدر و ضدعفونی کننده است. این گیاه به عنوان چاشنی و ادویه نیز به کار می‌بردند.
مقدار مصرف این گیاه پنج گرم به صورت دم کرده است. اطبای قدیم از این گیاه در معالجه نقرس، سقط کننده جنین، رفع اسهال، تسهیل کننده عمل هضم غذا، مدر، بادشکن، ضد کرم و روماتیسم مورد استفاده قرار می‌‌داده‌اند.
مریم گلی دارویی (مریم گلی باغی) .Salvia officinalis L
گیاه پایا، در بن چوبی، ارتفاع آن تا 100 سانتی متر می‌رسد. برگ ها متقابل واژه تخم مرغی با کرک های پوششی فراوان، گل آذین گرزن و انتهای سنبله‌ای شکل، در هر چرخه گل 54 گل وجود دارد. کاسه گل استکانی و شکم دار و نامتقارن، دارای 13 خط برجسته، لب بالایی جام گل کلاه خود مانند، گل‌ها بنفش، مادگی ژینوبازیک و 2 برچه‌ای، که میوه تترا آكن را ایجاد می‌کند.
برگ و گل اندام مورد استفاده در استخراج مواد مؤثره است مهمترین مولکول‌های این گیاه سالوین، پیکروسالوین، ساپونین و موسیلاژ است. خواص درمانی گیاه پایین آورنده قند خون، ضد نفخ، ضد عرق و نیرو دهنده می‌باشد. دود برگ‌های خشک آن جهت حمله های آسمی به کار می‌رود. ژل این گیاه در استعمال خارجی جهت التیام و ضدعفونی کردن زخم ها استفاده می‌شود.
مقدار مصرف این گیاه چهار گرم به صورت دم کردنی است. اطبای قدیم از این گیاه به عنوان تقویت کننده ضدتشنج، تیر، رفع عرق شبانه، آرام کننده و آلودگی مخاط دهان و جلوگیری از خونریزی لثه‌ها و ناراحتی‌های اعصاب استفاده می‌شود.
نعناع .Menthea piperita L
گیاه علفی ، که ارتفاع آن تا 60 سانتی متر می‌رسد. برگ‌ها متقبل، واژه تخم مرغی و باحاشیه دندانه دار، گل چرخهای که در هر چرخه تا 8 گل وجود دارد. گل آذین آن به صورت سنبله است کاسه گل بلند، شکمدار که بخش عمده جام گل را در بر می‌گیرد. کاسه گل دارای 9 خط برجسته، نفه گل 4 پرچم، مادگی ژینو بازیک، خامه بلند و در انتها به دو شاخه تبدیل می‌شود. این گیاه اسانس مناسبی دارد ارزش اقتصادی آن زیاد است.
برگ و گل اندام مورد استفاده آن در استخراج مواد مؤثره دارویی است. مهمترین ترکیبات این گیاه اسانس، مشتقات ترپن و فلاونوئید هستند. خواص درمانی آن محرک، ضدعفونی کننده، ضد نفخ، ضد سرفه و حشره کش است. بخور این گیاه در درمان زکام، التهاب حنجره، برونش ها و ضد عفونی کننده است.
مقدار مصرف این گیاه چهار گرم به صورت دم کرده است در مصارف طبی قدیم از این گیاه به عنوان ضد نفخ، آرامبخش، صفراآور، مقوی قوه باه، ضد تشنج، ضد سرفه استفاده می‌کردند.
برای مطالعه مقالات بیشتر درباره گیاهان دارویی کلیک کنید.
