جعفری کوهی Pimpinella saxifrage L.=Pimpinella rotundifolia Scop.
گیاه یک ساله و با برگ‌های قاعده‌ای شله ای و با حاشیه دندانه دار، دم گل ها به صورت شعاعی و متصل به گل‌های کپه‌ای، گلها ریز سفید رنگی پایه خامه ها متورم و خامه ها کوتاه، میوه در جوانب فشرده تقریبا تخم مرغی شکل است. باچند پره مشخص که دارای چند مجرای ترشح کننده است. پارس ایمن دارو انواع داروهای گیاهی دام و طیور و مکمل های غذایی دام ها و آبزیان و… را جهت درمان و رفع مشکلات دام و طیور شما را تولید می‌کند.
ریشه و سر شاخه های گیاه قسمت مورد استفاده است مهمترین مولکول مؤثره دارویی، پیم پینلین، املاح معدنی، روغن فرار است خواص درمانی مدر و صفراآور است.
جاشیر صخره روی (خرکول) Prangos uloptera Dc. = Prangos Aucheri Boiss.
گیاه علفی، دارای ساقه استوانه‌ای با شیارهای طولی، برگ ها دارای تقسیمات دوشقه‌ای و عمیق، کاسه گل فاقد دندانه، میوه تخم مرغی و در ناحیه پشتی فشرده و مسطح و دارای حاشیه عریض است. در کوهستان‌های سرد بختیاری این گیاه رویش دارد.مغ قسمت مورد استفاده است مهمترین مولکول مؤثره دارویی، اسید مالیک، صمغ و رزین و خواص درمانی مسهل، ضد اسپاسم است. در مصرف داخلی یک گرم است روزی سه مرتبه با کمی آب گرم تناول نمایند. اطبای قدیم به عنوان ضد نفخ، ملین، مدر، ضد تب، مسکن سردرد مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
چوبلمه (مرهمی؛ شفابخش) .sanicula europaeaL
گیاهی پایا با برگ‌های تقریبأ طوقه‌ای و منقسم پنجه‌ای به رنگ سبز تیره ولی شفاف است. گل پلی گام، گل ها در چترک‌های فاقد دم گل و به صورت کپه‌ای مجتمع شده‌اند. کاسه دارای ۵ دندانه، گل برگ‌ها ایستاده، واژه تخم مرغی و در انتها به هم متصل‌اند. میوه تخم مرغی کروی، در پرها اندکی فشرده و در تمام سطح تقریبا پوشیده از زواید سوزنی به شکل خار و قلاب مانند و متراکم است. تمام گیاه اندام مورد استفاده می‌شود مهمترین مولکول مؤثره دارویی ساپونین، تانن و موسيلاژ است. خواص درمانی قابض و ضد سرفه و ضد تهوع است. اسم این گیاه شفابخش به خطر استفاده آن در طب قدیم برای معالجه زخم‌ها می‌باشد.
رازیانه Foeniculum officinalis All . = F . vulgaris Miller
گیاهانی دو ساله، دارای ساقه‌های که تا ۲متر نیز می‌رسد. برگ ها منقسم با تقسیمات خطی، باریک و نخی هستند. گلها زرد منظم با کاسه‌ای فاقد دندانه و پهنکی متورم‌اند. میوه پهن و دراز، استوانه‌ای و دارای پا خامه بزرگ و مخروطی است. مریكارپ‌ها دارای پره برجسته ولی کند و ناودانی هستند. در گل آذین چتر این گیاهان، گل ها به صورت شعاعی قرار دارند.
میوه، ریشه و برگ اندام مورد استفاده است مهمترین مولکول مؤثره دارویی اسید انیسیک، ویتامین، تری گونلین و روغن فرار است خواص درمانی بادشکن و شیر افزا مدر و قاعده آور و اشتها آور و ضد تهوع است.
مقدار مصرف نیم گرم به صورت دم کرده است اطبای قدیم نیرو دهنده، اشتهاآور، آرامبخش، قاعده آور، زیاد کننده ترشحات شیر، بادشکن و مدراست ریشه مدر در دفع سنگ های کلیه و ناراحتی های قلبی استفاده می‌شده است.
زنیان (زبره سیاه قفقازی) .Carum copticum ( L . ) C . B . Clarke
گیاهی پایا، دارای برگ هایی شامل ۲تا۳ بار شانه ای و با تقسیمات نهایی تقریبا خطی است. گل معمولا سفید، گل آذین با دم گل های که به صورت شعاعی نیستند. گل آذین تنک و کم تراکم، کاسه گل کامل و دارای ۵ دندانه، غلاف اتصال کننده برگ به ساقه پوشش کاملی در اطراف ساقه به وجود نمی‌آورد. میوه در جوانب فشرده، کارپوفور کامل یا دو بخشی و سطح درون آلبومن مسطح است.
میوه اندام مورد استفاده است مهمترین مولکول مؤثره دارویی روغن فرار و خواص درمانی مقوی معده، بادشکن، ضد اسپاسم و ضدعفونی کننده است به عنوان عطر و طعم دهنده استفاده می‌شده است. مقدار مصرف دو گرم به صورت دم کرده، اطبای قدیم بادشکن، ضد تهوع ، رفع ناراحتی های گلو و سرفه و روماتیسم، مقوی قوه باه، ضد کرم و مدر و ضد تهوع استفاده می‌کردند.
زبره سبز .Cuminum officinale Gars ault. = Cuminum cyminum L
گیاهی علفی و دو ساله، با برگ‌های دارای دو بار تقسیمات سه قسمتی ویا دو شقه‌ای عمیق‌اند. چتر و چترک ها دارای گریبان و گریبانک، گل ها نر ماده، سفید یا سرخ فام و دارای کاسبرگ های رشد یافته، گلبرگ ها پهن و دراز، در انتها دو قسمتی و شکاف دار، میوه پهن و دراز، در انتها باریک، پا خامه مخروطی، مریكارپ‌ها دارای پرهای اولیه نازک، کمی کرکپوش و کارپوفور دو بخشی است.
میوه و دانه اندام مورد استفاده است مهمترین مولکول مؤثره دارویی روغن فرار، رزین، موسیلاژ،گم و ویتامین است، خواص درمانی محرک، بادشکن، ضد اسپاسم است. معطر کردن مواد غذایی به صورت ادویه استفاده می‌شود.
میوه آن به مقدار دو گرم به صورت دم کرده است. اطبای قدیم ضد تشنج، ضد صرع مقوی معده مدر بادشکن قائده آور، معرق و ضد تهوع استفاده می‌کردند.
زبره سیاه اروپایی .carum carvi L
گیاهی پایا، دارای برگ هایی شامل ۲ تا ۳ بار شانه‌ای و با تقسیمات نهایی تقریبا خطی است. گل معمولا سفید، گل آذین با دم گل های که به صورت شعاعی نیستند. گل آذین تنک و کم تراکم، کاسه گل کامل و دارای ۵ دندانه، غلاف اتصال کننده برگ به ساقه پوشش کاملی در اطراف ساقه به وجود نمی‌آورد. میوه در جوانب فشرده، کارپوفور کامل یا دو بخشی و سطح درون آلبومن مسطح است. میوه اندام مورد استفاده است مهمترین مولکول مؤثره دارویی پروتئین، موسیلاژ، مواد رنگی و روغن ثابت است. خواص درمانی شیر افزا، مدر، قبض و ضدعفونی کننده است.
مقدار مصرف سه گرم به صورت دم کرده است اطبای قدیم از آن به عنوان هضم کننده غذا، مقوی معده، زیاد کننده شیر، ضد کرم، ضد اسپاسم، برطرف کننده ضعف اعصاب، بادشکن و مدر و ضد تهوع استفاده می‌شده است.
شوکران کبیر .conium maculatum L
گیاه دو ساله یا پایا، ارتفاع آن تا 1.5 متر می‌رسد. دارای ساقه شیاردار، صاف و بدون کرک بوده، و در روی آن لکه های بنفش رنگ مشاهده می‌شود. برگ ها متناوب، پهنک آن بزرگ و با بریدگی های عمیق و دم برگ آن‌ها دارای غلاف است. گل آذین چتر مرکب است. در چتر اصلی حلقه ای مرکب از ۲ تا ۵ برگک یافت می‌شود.
گل های آن کوچک و سفید و پلی گام هستند. هر گل از ۵ کاسبرگ کوچک و ۵ گل برگ آزاد است. پرچم ها ۵ عدد، و یک تخمدان نیمه تحتانی، تخمدان در خامه است. میوه شیزو کارپ و پس از رسیدن به دو قسمت می‌شود. مریكارپ‌ها در انتهای میله باریک و دو شاخه‌ای به نام کارپوفور وجود دارد. این گیاه در مخروب و در کنارخانه های قدیمی رویش دارد به همین دلیل به راحتی در دسترس مردم بوده است.
میوه و برگ اقدام مورد استفاده است مهمترین مولکول مؤثره دارویی الکالوئید، روغن فرار، فلاونوئید، کومارین ها و صمغ است. خواص درمانی به علت ایجاد مسمومیت از آن استفاده نمی‌شود.
برگ این را به مقدار نیم گرم به صورت دم کرده است اطبای به علت سمی بودن این گیاه کمتر مصرف می‌گردیده است ولی مواردی از مصرف آن در نقرس دردهای سرطانی و ورم پروستات استفاده می‌کرده اند. این دارو به علت سمی بودن نباید در دوران حاملگی و شیردهی استفاده نمود.
برای مطالعه مقالات بیشتر درباره گیاهان دارویی کلیک کنید.
