آویشن

در سالهای اخیر استفاده از گیاهان دارویی درجیره های غذایی دام و طیور رشد روز افزونی داشته است. از دیرباز دامداران بومی و عشایر مناطق مختلف از گیاهان دارویی در دسترس و موجود در همان مناطق در درمان بیماری های دامی خود استفاده می کرده اند. نگهداری صنعتی دام و طیور در ابعاد وسیع و به صورت فشرده، امکان بروز بیمارها را افزایش داده که جهت کاهش میزان وقوع این بیماری ها و نیز کمک به افزایش رشد و بهبود صفات تولیدی از مواد شیمیایی مختلف ازجمله آنتی بیوتیک ها در واحدهای پرورش دام وطیور استفاده می شود که امروزه استفاده از آنتی بیوتیک های محرک رشد به دلیل احتمال بروز مقاومت باکتریایی و همچنین انتقال ازطریق فراورده های تولیدی به مصرف کنندگان با محدودیت مواجه شده است. وجود باقی مانده های آنتی بیوتیک ها در محصولات و افزایش باکتری های مقاوم در برابر آنتی بیوتیک موجب ممنوعیت استفاده از آنها به عنوان افزایش دهنده رشد شده است. مکمل های غذایی جایگزین آنتی بیوتیک ها در جیره حیوانات نیز می توانند عملکرد دام ها را بهبود ببخشند. پرورش گیاه آویشن ممکن است از طریق کاشت دانه یا تقسیم ساقه های ریشه دار گیاه مسن صورت گیرد. بوته آویشن به ارتفاع 10تا 30 سانتیمتر و به ندرت خوابیده است. آویشن گیاهی یکساله و علفی بوده و طول برگ های آن از 4 تا 10 میلیمتر متغیر، گل های آن به رنگ صورتی یا بنفش و فصل گل دهی آن بین خرداد تا مرداد است. مهمترین ترکیبات آویشن شامل فنول، تیمول (68 درصد) و کارواکرول (3/5 درصد) می باشد که فراوان ترین و فعال ترین ترکیبات گیاه دارویی بوده و همراه با هیدروکربن های منوترپن (2 / 11 درصد) و گاما ترپنین (8 / 4 درصد)، خواص آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی را ایجاد می کنند. تمام بخش های این گیاه معطر بوده و دارای طبیعتی گرم است. استفاده از گیاه آویشن در جیره دام وطیور به طورموثری موجب حفظ کیفیت رنگ، کاهش بار میکروبی، کاهش اکسیداسیون چربی می شود.اسانس ها، اسیدهای آلی و ترکیبات گیاهی مثل روغن آویشن جایگزین های مهمی برای آنتی بیوتیک ها می باشند و بعضی از آنها بیش از 60 ترکیب منحصر به فرد دارند که می توانند جلوی رشد برخی از میکروارگانیسم ها مثل سالمونلا و دیگر پاتوژن ها را بگیرند. ترکیبات اولیه فعال ترین مولفه های آن هستند در حالی که ترکیبات ثانویه با کمک یکدیگر تاثیرات کلی را افزایش می دهند. تحقیقات نشان داده است که آویشن غذایی زمانی که به عنوان گیاه یا روغن استفاده می شود، برافزایش وزن و توده بدنی تاثیرگذار می باشد . به طور کلی نتایج تحقیقات مختلف نشان داد افزودن آویشن به جیره دام وطیور هم از نظر درمانی و هم از نظرتغذیه ای نتایج معنی داری دارد. آویشن با نام علمی تیموس ولگاریس یک گیاه علفی معطر متعلق به خانواده نعناعیان است. آویشن یکی از گیاهان دارویی با خاستگاه مدیترانه ای است که بیشتر به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی خصوصیات ضد باکتریایی مورد توجه می باشد. مهمترین ترکیبات آویشن کارواکرول و تیمول بوده که نشان داده شده است. این ترکیبات دارای خصوصیات آنتی اکسیدانی قوی می باشند. افزودن مواد گیاهی به جیره ماکیان می تواند تأثیر مثبتی روی برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی، کیفیت و تولید تخم مرغ، کیفیت لاشه و همچنین کیفیت گوشت ذخیره شده داشته باشد. افزودنی های گیاهی همچنین به دلیل خصوصیات آنتی اکسیدان های سنتیک به کار می رند و ضمن حفظ کیفیت گوشت، هیچ اثر سوء پس ماندی روی محصول تولیدی و محیط زیست ندارند. استفاده ازآویشن از جنبه های تولیدی و اقتصادی تأثیر مثبت داشته و با توجه به دلایل مختلف از جمله عدم مشاهده تأثیر سوء بر سلامتی جوجه ها در طول مصرف اسانس، سهولت مصرف، هزینه های پایین تهیه قابل توصیه می باشد. تیموری زاده و همکاران (1387) با انجام آزمایشاتی روی جوجه های گوشتی و با استفاده از عصاره ی آویشن کاهش معنی داری را در غلظت کلسترول و تری گلیسرید خون گزارش کردند.