شکرتیغال .Echinops candidus Boiss . = E . cephalotes
گیاه پایا، چند ساله و با برگ های متناوب، شانه ای شده که طول گیاه به 120 سانتی متر می رسد، فلس های سطح گریبان گپه در انتها به تیغ تبدیل شده‌اند. در این گیاهان، کپه‌ها مركب از کپه‌های فرعی تک گل است. گل های این گونه بنفش و یا مایل به سفید، کپه مرکب آن کروی است.
صمغ یا مان این گیاه مصرف دارویی دارد. ترکیبات سازنده مان شامل انواع قندها است از جمله این قندها موسیلاژ، نشاسته و سلولز است. مان این گیاه به عنوان ملین و رفع سوزش مری استفاده می‌شود. حداکثر ده گرم مان این گیاه به صورت دم کرده استفاده شود. پزشکان سنتی مان شکر تیغال را به عنوان مسکن برطرف کننده سرفه و پایین آورنده تب و صفرابر توصیه نموده‌اند.
کنگر .Cynara scolymus L
گیاه پایا، چوبی و با برگ های متناوب و دندانه دار که انتهای دندانه‌ها تبدیل به خار شده است. ساقه ها منشعب و دارای باله‌ای از خار در سطح خود است. برگک‌های گریبانی این گیاه، متعدد و در چند ردیف واقع‌اند، طول گریبان گل به سه تا چهار سانتی متر می‌رسد. نهنج بیضی شکل گلچه‌های فراوانی را در سطح خود دارند.
در استخراج ماده مؤثره از برگ و گل گیاه استفاده می‌شود. مهم ترین مواد مؤثره داروی سینارین، تانن، ویتامین، اسید کلروژنیک، فلاونوئید و اینولین است. از این گیاه در درمان به عنوان صفرا بر، کم کردن کلسترول و قند خون، ضد اسکوربوت و دفع کننده سنگ کلیه و مثانه است. این گیاه در درمان بیماری های کبد بسیار مفید است از دم کرده این گیاه حداکثر ده گرم روزانه استفاده شود.
این گیاه مورد توجه پزشکان سنتی بوده است. از ساختارهای مختلف این گیاه جهت تقویت معده و کبد درمان اختلالات قاعدگی، تب های مزمن به ویژه برای کودکان توصیه می‌نموده‌اند.
کنگر فرنگی وحشی (خارپنبه) .onopordon Acanthium L
گیاهی پایا، بسیار خاردار، غالبأ کم و بیش کر کینه پوش و یا پوشیده از کرک های پنبه‌ای هستند. ساقه‌ها منشعب، دارای برگ‌هایی که به صورت باله خاردار در آمده‌اند. کپه منفرد، بزرگ و انتهایی و واقع در رأس انشعابات، گاهی گل آذین دیهیمی تشکیل می‌دهند، گریبان نیمه کروی، مرکب از چند ردیف برگک، با اندازه های متفاوت است. نهنج چاله دار، گاهی دارای تندله و مژکدار است. گل ها لوله‌ای، نر ماده، دارای لبه مورب و بریده، با قطعات خطی غالبا ارغوانی هستند. میوه فندقه چهار گوش است. این گیاه اغلب در استپ ها خشک و سرد رویش دارد.
در استخراج ماده مؤثره از ریشه و گل این گیاه استفاده می‌شود. مهمترین مواد مؤثره دارویی، آلكالوئيد و اینولین است خاصیت درمانی این گیاه به عنوان مدر، مقوی معده و اشتها آور استفاده می‌شود. در این صورت باید حداکثر صدگرم این گیاه را به صورت دم کرده استفاده می‌کنند.
پزشکان سنتی از ساختارهای این گیاه در کاهش کلسترول خون، افزاینده ترشح صفرا، افزاینده ادرار، تببر، ضد روماتیسم و اختلالات کبد ، پایین آورنده قند خون و در رفع میگرن، نقرس و سنگ کلیه و مثانه استفاده می‌کردند.
گل رنگ (کافشه) .carthamus tinctorius L
گیاهی علفی، یک ساله، با انشعابات پوشیده از تار کرک‌های دراز و یا تار عنکبوتی و غده پوشاند. برگ ها چرمی، غالبا خاردار، دارای تقسیمات بخشی شن‌های عمیق، کوه‌ها دارای گل های هم جنس، پر گل، گریبان تقریبا کروی یا تخم مرغی، دارای چند ردیف برگک‌های همپوش خار مانندند. گل های نارنجی، یا مایل به زرد، فندقه‌ها واژه هرمی، چهار گوش و بدون کرک است.
گل، دانه و ریشه در استخراج ماده مؤثره استفاده می‌شود. پارس ایمن دارو انواع داروهای گیاهی دام و طیور و مکمل های غذایی دام ها و آبزیان و… را جهت درمان و رفع مشکلات دام و طیور شما را تولید می‌کند.
مهم ترین مواد مؤثره دارویی، کار تامین، موم، سلولز و سیلیکا است. خاصیت درمانی این گیاه معرق، مسهل و قاعده آور است که در این صورت حداکثر سه گرم از این گیاه را به صورت دم کرده استفاده می‌کنند.
اطبای قدیم از داندهای این گیاه به عنوان مدر و مسهل و از ريشه‌ها به عنوان مقوی قوه باه، آرام بخش خلط آور و قاعده آور استفاده می‌کرده‌اند.
سیب زمینی ترشی (یرالماسی) .Helianthus tuberosus L
گیاه یک ساله، برگ ها ساده و متقابل، کلاپرک با گل های کناری بزرگ، گل ها طبقه‌ای زرد رنگ، برگه های گل ماده به یکدیگر متصل شده و ضخیم شده است. کرک فراوانی بر روی این برگه های گل ماده وجود دارد. جام گل پیوسته و 4 قطعه‌ای که طویل می‌شود، مادگی یک برچه ای که میوه فندقه را حاصل می‌کند.
غده‌های زیرزمینی در استخراج ماده مؤثره استفاده می‌شود مهمترین مواد مؤثره دارویی اینولین، مواد آلبومینوئیدی، بازهای پورین و بتانین است خواص درمانی در بیماران قندی و اورمی و کبد استفاده می‌شود. غده های این گیاه به دلیل داشتن اینولین فراوان می‌تواند در چاشنی غذاها استفاده شود. از غده های این گیاه برای تهیه ترشی استفاده می‌کنند و در سرکه نگهداری می‌کنند. پزشکان سنتی نیز علاوه بر مصارف بالا جهت چاق شدن، افزایش قوه باه، رفع خشونت سینه و سرفه توصیه نموده‌اند.
گل آفتاب گردان .Helianthus annus L
گیاه یک ساله، علفی که طول آن می‌تواند به 150 سانتی متر برسد. برگک‌های سطح گریبان گل ماده ضخیم می‌شوند. نهنج مسطح که بر روی آن گلچه‌های فراوانی وجود دارند. جام گل 5 قطعه‌ای که طویل می‌شود.
گل و روغن دانه گیاه ساختارهایی هستند که در استخراج ماده موثره استفاده می‌شوند، مهم ترین مواد موثره دارویی موجود در گل‌های آن فیتوسترول، بتائین، کولین و در دانه آن آلبومین وجود دارد. اگرچه روغن این گیاه که از دانه به دست می‌آورند مصرف خوراکی دارد. ولی پزشکان سنتی حداکثر هفت گرم از گل این گیاه به صورت دم کرده در درمان آرتریواسکاروز و پائین آورنده کلسترول، خلط آور، ضد التهاب استفاده می‌کردند. همچنین دانه های این گیاه را به عنوان مدر، خلط آور، درمان پروستات و پایین آورنده قند خون و درمان بیماری های کبد ای توصیه نموده‌اند.
سرخارگل (اکيناسه) Echinacea angustifolia (DC).Heller.; E.Purpurea Muensch.
گیاهی است علفی، یک ساله، با برگ‌های طوقه‌ای و فراوان، طول گیاه به 40 سانتی متر می‌رسد. گل ها در انتهای تیرک قرار دارند. نهنج گل محدب که گلچه‌ها در چند ردیف بر روی این نهنج قرار دارند. گل ها قرمز رنگ، جام گل پیوسته کشیده و بلند است. هنگام رسیده شدن گل، به صورت آویخته بر روی نهنج اتصال دارد.
ریزوم و ریشه این گیاه حداکثر ماده مؤثره را دارای هستند و مهمترین مواد مؤثره دارویی این گیاه آکیناشین، وانیلین، اینولین، الكالوئيد است خواص درمانی این گیاه به عنوان تقویت کننده سیستم ایمنی و ضد ویروس و در درمان بیماری کبد موثر است در این صورت باید حداکثر دو گرم از این گیاه را باید به صورت جوشانده ملایم استفاده کرد.
اطبای قدیم از ساختارهای این گیاه به صورت دم کردنی در بهبود انواع زخم‌ها در مورد سرما خوردگی و عفونت های قارچی و برخی بیماری‌های ویروسی استفاده می‌کردند، مصرف این گیاه در دوران حاملگی و شیردهی مناسب نیست.
برای مطالعه مقالات بیشتر درباره گیاهان دارویی کلیک کنید.
