خواص درمانی این تیره را با تیره شاه تره با پرچم های گل این گیاهان در دو دسته، هر دسته از میله پهنی تشکیل شده است آغاز می‌کنیم.
شاه تره گل ریز Fumaria parviflora Lam
گیاهی است علفی، یک ساله، دارای ساقه منشعب، که ارتفاع آن به حدود ۴۰ سانتی متر می رسد. در بن فاقد غده، گل آذین گرزن گل ها کوچک و صورتی رنگ، کاسه گل ۳ قطعه ای، جام گل ۳ قطعه و گل برگ خارجی مهمیز دار است. گل ها دو جنسی، پرچم ها در دو دسته ۳ تایی که هر دسته از میله پهنی تشکیل شده اند. میوه تقریبا صفت است.
از سر شاخه های گل دار آن استفاده می‌شود این گیاه دارای املاح معدنی فراوان است. به عنوان تب بر، معرق، مدر و مقوی مورد استفاده قرار می گیرد.
مقدار مصرف سه گرم به صورت دم کرده است اطبای قدیم از این گیاه به صورت خوراکی به عنوان مدر، صفرا آور، اشتها آور، تب بر و ضد کرم و در استعمال خارجی در رفع خارش‌های جلدی و علاوه بر این همراه برگ گردو برای بواسیر توصیه نموده‌اند.
تیره شب بو Cuciferae
تیره شب بو از تیره های جور، یکنواخت و غالبا علفی است برگ ها ساده، گل نر ماده، پرچم ها به صورت تترادينام، میوه به صورت خورجین و خورجینک است در گیاهان این تیره برگ ها متناوب و به صورت طوقه قرار دارند. “مولکول گلوکوبراسین” در اغلب گونه های دارویی تیره شب بو وجود دارد.
شب بوی خیری .Cheiranthus cheiri L
گیاهی است علفی، یک ساله با برگهایی متناوب، برگ های موجود در قاعده دارای پهنک وسیع، گل آذین به صورت خوشه و انتهایی است گل ها زرد و نسبتا درشت، کاسه گل ایستاده، ۴تایی، در پایین دارای دو کوهان، گل برگ ها۴ تایی زاویه دار، پهنک گل برگ ها وسیع، میوه خورجین چهار گوش است. نافه گل ۶ تایی و به صورت تترادينام یعنی پرچم ها در دو گروه ۴ و ۲ تایی وجود دارد.
مقدار مصرف پنج گرم به صورت دم کرده است. سابقا به عنوان مدر ملین آرام کننده و قاعده آور مصرف می شده است ولی امروز با توجه به خطراتی که پیش آورده مصرف آن متروک گردیده است.اندام های مورد استفاده گیاه گلها، ساقه و برگها است مهمترین مواد مؤثره دارویی این گیاه چرینین و روغن فرار است ترکیبات موجود در این گیاه اغلب سمی هستند که در برخی مواقع به صورت استعمال خارجی مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه سمی است و باید زیر نظر پزشک تجویز گردد و به علت عوارض جانبی نباید در دوران حاملگی و شیردهی استفاده نمود.
علف چشمه
Nasturtium officinale(L.) R.Br.; Rorippa nasturtium-aquaticum(L.)Hayek
گیاهی است علفی، یک ساله و دارای ساقه منشعب، عموما آب دوست، گل آذین به صورت خوشه‌ای کاسه گل ۴ تایی جام گل ها سفید رنگ، پهنک گل وسیع، گل برگ ها کامل و ۴ تایی، پرچم ها تترادینام و ۶ عدد، مادگی ۲ برچه ای، میوها به صورت خورجین متورم وجود دارند.
قسمت مورد استفاده گیاه برگ، دانه و گل است. مهمترین مولکول مؤثره دارویی آن گلوکوناستورتین، ویتامین، املاح معدنی، آنزیم ها و روغن فرار است خواص دارویی گیاه عبارت‌اند از پایین آورنده قند خون، مدر، آرام کننده دردهای عصبی ضد اسکوربوت است.
ده گرم این گیاه به صورت دم کرده، گیاه تازه به مقدار صد گرم در روز به صورت سالات استفاده شود در مصارف پزشکی سنتی به عنوان ضد التهاب ضد خونریزی، دفع کننده سنگ کلیه اشتها آور جلوگیری از حاملگی توصیه می‌شده است.
تربچه.Raphanus sativus L
گیاه علفی، یک ساله که ارتفاع آن به حدود ۲۵ سانتی متر می رسد. برگ های پایینی آن‌ها دارای تقسیمات شانه گل آذین به صورت خوشه ای، گلها زرد رنگ، کاسبرگها قوزدار ۴تایی، در بندهای پایین کاسبرگها دیده می‌شود. جام گل ۴تایی، سفید رنگ، نافه گل دارای ۶ پرچم‌ها تترادينام، مادگی یک برچه ای و میوه خورجین بسیار کوچک است.
مهمترین مواد مؤثره دارویی گیاه، رافقول، سنول، پلارگونین، روغن فرار و روغن ثابت است خواص درمانی آن ضد نفخ، نیرو دهنده، حل کننده سنگ کلیه و مثانه، ضد اسکوربوت و تسکین سرفه است.
در استعمال داخلی ریشه تازه به مقدار پنجاه گرم، دانه چهار گرم و به صورت دم کرده، اطبای قدیم برای رفع نزله های ششی، سیاه سرفه، سنگ کلیه و مثانه و سنگ‌های صفرا وی و به عنوان مدر به صورت خوراکی و ریشه آن را به صورت موضعی جهت سوختگی پوست در اثر آتش و ضرب خوردگی و کوفتگی استفاده مینمودهاند.
شاهی. Lepidium sativum L
گیاهی است علفی، یک ساله که ارتفاع آن بین ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر می‌باشد برگ های در قاعده کامل، گل آذین در این گیاه خوشه، گل های زرد رنگ، کاسبرگها در قاعده فاقد غوزاتاتی، جام گل ۴تایی، نافه شامل پرچمهای ۴تایی مادگی ابرچهای خورجینک ها در جوانب فشرده و مدور است. پارس ایمن دارو انواع داروهای گیاهی دام و طیور و مکمل های غذایی دام ها و آبزیان و… را جهت درمان و رفع مشکلات دام و طیور شماتولید می‌کند.
قسمت مورد استفاده تمام اندام های گیاه است مهمترین مواد موثره دارویی آن املاح مختلف، روغن فرار موجود در آن است محرک قوه با اشتها آور، مدر، بادشکن، زیادکننده شیر مادر از مهم ترین خواص درمانی آن به حساب می‌آید.
مقدار مصرف پنج گرم به صورت دم کرده است اطبای قدیم از این گیاه به عنوان مدر، ضد التهاب، زیاد کننده شیر، ضد سنگ کلیه، مقوی و محرک قوه جنسی، بازکننده صفرا و در استعمال خارجی آن را با عسل جهت از بین بردن لک‌های صورت و سقط جنین توصیه مینمودهاند.
شلغم.Brassica Rapa L . Brassica sinaica Boiss
شلغم گیاه علفی و یک ساله، گلهای واقع در پیرامون گل آذین همیشه بزرگتر از گل های درونی، کاسبرگها ۴ تایی، جام گل ۴ تایی، ناقه از ۶ پرچم ها به صورت تترادینام، مادگی یک برچه ای، میوه خورجینک مانند، فاقد بال، دانه‌ها متعدد است.
اندام مورد استفاده گیاه غده ریشه ای، برگ و دانه است مهمترین مولکول مؤثره دارویی آن را پین و گلوکوزینولات، ویتامین و املاح و خواص درمانی آن ضدعفونی کننده، ضد قارچ و باکتری، پیشگیری سرطان مدر و پایین آورنده قند خون است.
غده شلغم پخته دویست گرم و آب شلغم پنجاه گرم استفاده شود اطبای قدیم ضد سرفه نرم کننده سینه پیشگیری از قولنجهای کبدی و کلیوی صدر ملین تقویت قوه باه، دفع سنگ کلیه و مثانه مقوی دید چشم و اشتها آور استفاده می کرده اند.
کیسه کشیش .Capsella bursa – pastoris L
گیاه علفی، یک ساله، برگها به صورت طوقه ای که طول آن به ۴۰ سانتی متر می رسد. گل آذین به صورت خوشه ای، کاسبرگها۴ تایی، جام ۴ تایی، پرچم ها به صورت تترادينام و مادگی یک برچه ای و میوه های آن پهن و سه گوش است و به صورت خورجین وجود دارند.(عکس روبه رو)
اغلب اندام‌های گیاه مورد استفاده قرار می‌گیرد مهمترین مواد مؤثره دارویی آن کولین، اسید فوماریک، اسید مالیک، ترکیبات گوگردی، ساپونین است خواص درمانی گیاه کمک به انعقاد خون و ضدعفونی کننده دستگاه اداری است.
برای مطالعه مقالات بیشتر درباره گیاهان دارویی کلیک کنید.
