گیاهان این تیره درختان یا درختچههایی هستند که دارای برگ های متناوب با گوشوارک ریزان میباشند. گل آذین آنها به صورت شاتونهای کم و بیش طویل است و از گرزن های کوچک یک جنسی و یک پایه تشکیل یافته است، گل های نر در آنها برهنه و یا دارای پریگون ساده میباشد و نه از ۲تا ۱۰ پرچم تشکیل شده است.
گلهای ماده نیز ممکن است برهنه یا دارای پریگون باشند و شامل دو بر چه دو حجرهای است که به دو خامه منتهی میشود و هر حجره آن معمولا دارای یک تخمک است و به وسیله شالازو گامی تلقیح میشود و فقط یکی از تخمکها بارور میگردد.
درخت غان یاتوس(.Betula alba L)
این گیاه در ایران در ارتفاعات البرز دیده میشود. ارتفاع آن از ۲۵ متر متجاوز نیست. ريتيدوم درخت (پوست درخت) سفید نقرهای است و به صورت نوار از تنه جدا میشود. برگهای آن آویزان است و دارای دم برگ طویلی میباشد.
پهنک برگ مثلثی شکل با دندانههای مضاعف است. سطح تحتانی برگ به وسیله غدد مترشحه پوشیده شده و کمرنگ تر از سطح فوقانی است.
شاتون نر استوانهای شکل و آویزان و مرکب از سه گل میباشد که در پاییز بر روی شاخه ها ظاهر میگردد. هر گل نر از ۴ قطعه فلسی شکل که پریگون را به وجود میآورد و پرچم با بساک دو شاخه شده است. شاتون ماده قائم و قطورتر از شاتون نر است و مانند آن از سه گل تشکیل شده است و گل ماده برهنه بوده و فقط دارای دو برچه است که تخمدان در خانهای که هر خانه دارای یک تخمک است به وجود میآورد و میوه فندقه بالدار می باشد. برای مصرف دارویی برگهای آن را حدود دو ماه پس از روئیدن جدا و در سایه یا در خشک کن با حداکثر ۴۰ درجه سانتی گراد حرارت خشک می کنند.
بخش های مورد استفاده این گیاه برگ، پوست، شاخه های جوان، جوانه و شیرابه آن است. بتولين، رزین، تانن، روغن فرار تانن و رزین از مهمترین ترکیبات ثانویه هستند که از برگ یا جوانه به دست میآید.
درمان ناراحتی های پوستی، مدر، ملین ضد روماتیسم و پایین آوردن کلسترول از مهمترین خواص دارویی این گیاه است. برای مصارف خارجی برگ درخت غان به عنوان گیاهی طراوت بخش در حمام ها استفاده میشود که در درمان روماتیسم نیز مؤثر است. از طریق تقطير، قطران این گیاه به دست میآید که در درمان ناراحتیهای پوستی به کار میرود.
توسکا قشلاقی (Alnus glutinosa (L . ) Gaertn )
میوه آن شاتون شبیه تخم مرغی است که ابتدا سبز و سپس و پس از آن به رنگ قهوهای در میآید و شبیه توت نارس است. شاید واژه توسکا از دو واژه توت و کال مشتق شده باشد. در توسکای قشلاقی برگ ها، دارای قاعدهی کشیده و کم و بیش زاویهی منفرجه میباشد.
برای مصارف دارویی برگ های جوان و چسبناک و برخی مواقع پوست این درخت را از روی شاخهای جوان ترجیحا زمانی که درخت را قطع کرده جمع آوری مینمایند.
قسمت های جمع آوری شده را در سایه و در حرارتی که از ۴۰ درجه سانتی گراد فراتر نرود خشک میکنند در طب سنتی برگهای تازه و ساییده شده این گیاه را برای درمان دملها تجویز میکردند. برگ و پوست ساقههای جوان از مهمترین اندامهای مورد استفاده است ترکیباتی نظیر تانن، فلاون گلیکوزید، آموزین، گلوتین ۳ بتا هیدروکسی گلوتین از آنها استخراج میشوند و دارای خواصی همچون شیر افزا، کرم کش، درمان ناراحتیهای پوست و تب بر است.
ممرز(.carpinus betulus L)
گونه ای درختی که ارتفاع آن تا ۲۰متر میرسد برگ ها متناوب و آویزان، شاتون های نر و ماده جدا از هم است. قسمت مورد استفاده، برگ و پوست و مواد مؤثره آن تنن، رزین است و که مؤثر در انعقاد خون است. در گذشته از برگ و پوست این گیاه به صورت غرغره جهت رفع درد گلو، تببر و مقوی به کار می بردهاند. برگ این درخت دارای اثر قابض قطعی است و جوشاندهی 30در هزار آن به صورت غرغره مورد استفاده قرار میگیرد. در طب عوام چنین شهرت دارد که با مصرف پوست و حتی برگ آن اثر مقوی و تب بر ظاهر میشود . این جوشونده دو گرم روزی سه بار استفاده میشود.
برگ این درخت دارای تانن فراوان است، در پوست آن یک ماده رنگی زرد وجود دارد. دانهاش دارای نوعی ماده روغنی قابل استخراج ولی با ارزش کم است .
درخت ممرز در ایران دارای واریته های چندی است که از لحاظ شکل میوه و رنگ پوست درخت و اندازه برگ و بعضی مشخصات از گونه اصلی متمایز میگردند . انتشار این واریته از جنگلهای گلی داغ تا آستارا میباشد. برگههای میوه آن بلند به طول 5-6 سانتی متر است . برگ های این واریته ممرز کمی کوچکتر از تیپ اصلی است و برگه میوه آن باریک و مثلثی به نظر میرسد و با گونه اصلی مخلوط میباشد. این واریته از داغستان تا ارسباران انتشار یافته است. برگههای آن کوچک و بین2-5/1 سانتی متر طول دارد .
این واریته تیپ اصلی ممرز محسوب میشود و بیش از سایر ارقام در جنگلهای شمال به نظر میرسد و از گلی داغ تا آستارا انتشار یافته است. برگ های آن تخم مرغی و یا تخم پهن میباشد و طول پهنک برگ دو برابر عرض آن است. نوک برگههای میوه آن کند و یا گرد است .