گیاهان مورد بررسی در این سری مقالات، گونه های دارویی راسته های علف هفت بند، تخمک خمیده ها و فلفل است.
راسته علف هفت بند (Polygonales)
خانواده علف هفت بند (Polygonaceae)
گیاهی علفی یا چوبی بندرت بالا رونده و درختی معمولا با گردهای متورم، برگ ها دارای او کرا (گوشوارک تغییر شکل یافته) که ساقه را در قاعده پهنک در بر می‌گیرد. در گونه های این گیاهان، کاسه گل برگ مانند، اغلب در دو ردیف، گل ها هرمافرودیت، پرچم‌ها در دو ردیف ۳تایی و مادگی سه برچه ای دیده می‌شوند. تخمدان یک خانه‌ای، تخمک منفرد، تمكن قاعده‌ای، کلاله ۲ تا ۳ عدد و میوه فندقه عدسی شکل است. در اغلب گونه های این تیره مولکول هیسپریدین وجود دارد.
ترشک (.Rumex Acetosa L)
گل هرمافرودیت ساقه دارای اوکرا، گل ها در سنبله متراکم، کاسه یا گل برگ ها سه تایی، پرچم ها تا 9 عدد، مادگی سه برچه و میوه فندقه دارای لایه غشایی است.
قسمت های مورد استفاده گیاه برگ، دانه و ریشه می‌باشد. اکسالات پتاسیم، اسید تارتاریک، اسید تانیک و آنتراکینون و کوئرستین از مهمترین ترکیبات مؤثره این گونه هستند. مدر، ملین، و درمان ناراحتی پوست موارد استفاده این گیاه به شمار می‌رود مصارف دارویی این گیاه در طب سنتی در درمان لثه، بواسیر، برخی از بیماری‌های پوستی، یبوست‌های مزمن، زردی عوارض گواتر، تب مورد استفاده قرار می‌گرفته است دم کرده این گیاه به میزان هفت گرم روزانه استفاده شود.
ترشک شفادهنده(.Rumex Patientia L )
ریشه، برگها و میوه اندام‌های مورد استفاده این گیاه هستند که حاوی گلیکوزید های آنتراكينون، تانن و املاح مختلف می‌باشد. برگ این گیاه به عنوان سبزی، علاوه بر این آن را به عنوان ملین مدر و در عفونت های دندان و لثه مورد استفاده قرار می‌گیرد. مصارف دارویی این گیاه در طب سنتی ضعف عمل دستگاه هضم، ترشح ناکافی صفرا، روماتیسم مزمن، التهاب و در خونریزی‌های مختلف به کار می‌رفته است شش گرم از ریشه یا میوه جوشانده استفاده شود.
علف هفت بند(.Polygonum aviculare L)
گیاهی است علفی، گل هرمافرودیت ساقه دارای اوکرا گل ها در سنبله متراکم که گاهی این سنبله ها انتهایی می‌شوند. کاسه یا گلبرگ ها سه تایی پرچم‌هاتا نه عدد مادگی سه بر چه میوه فندقه دارای لایه غشایی است.
علف هفت بند و قسمت مورد استفاده، کلیه اقدام‌های گیاه و ماده مؤثره، روغن فرار، آنتراکینون، رزین، موسیلاژ، سیلیکا، تانن، فلاونوئید و درمان، مدر، بند آورنده خون، رفع سنگ کلیه، قابض است.
در مصارف طب سنتی در درمان اخلاط خونی، خون‌ریزی‌ها، اسهال، احتباس ادراری استفاده می‌شده است دم کرده این گیاه به مقدار پنج گرم توصیه می‌شود.
علف هفت بند اروپایی (.Polygonum Bistorta L)
ریزوم و برگ حاوی تانن، اسید گالیک و ویتامین C می‌باشد. قبض، ضد اسهال خونی، مقوی عمومی و ضد هموروئید از مهمترین خواص این گیاه به شمار می آیند.
در مصارف طب گذشته ریشه و برگ را در خون ریزی های مختلف، بواسیر، التهاب، اسهال های خونی مزمن و ضعف دستگاه گوارش و در استعمال خارجی به صورت غرغره و رفع زخم مخاط دهان و لثه ها و زخم های دیگر مورد استفاده قرار می‌دادند. ریزوم خشک شده این گیاه به میزان دو گرم به صورت دم کرده استفاده شود.
راسته ی خمیده جنين ها
خانواده ی اسفناج (Chenopodiaceae)
گیاهان علفی یا درختچه ای، اغلب گوشتی، گزروفیت یا هالوفیت (خشکی پسند و شورپسند)، گاهی برگ ها از بین رفته نوع برگها ساده و متناوب، گلها کوچک، سبز فام با فرمول گل، کاسه مانندها ۲ تا ۵ تایی است. پرچم ها ۲ تا ۵ تایی، مادگی ۲تا۳ برچه است. تخمدان یک خانه ای، تخمک منفرد، خانه ۱ تا ۳ عدد، میوه به صورت فندقه کرک ناشکوفا، آندوسپرم معمولا جنین را احاطه می‌کند.
اسفناج (.Spinacia oleracea L)
اسفناج گیاه یک ساله گل های نر در مجتمع انتهایی فاقد برگ و اجتماع گل های ماده به صورت کلاف مانند در کنار برگ ها قرار دارند. گل نردارای کاسه گل ۴ یا ۵ و تعداد پرچم ها ۴ گل ماده دارای کاسه گود ۴ کلاله دراز است. برگ حاوی مواد قندی، چربی، املاح معدنی، ویتامین های KD، CB ، A لسیتین، سکرتین، ساپونین می‌باشد که در درمان کم خونی، صفرا آور، کمبود ویتامین و پایین آورنده فشار خون مؤثر است همچنین دانه اسفناج دارای مقداری موسیلاژ است و به عنوان تب بر و نرم کننده مفید می‌باشد برگ پخته نیز برای رفع یبوست مؤثر می‌باشد.
در مصارف طب سنتی در ناراحتی های تنفسی، درد مفاصل، یبوست، در کمی ترشحات معده و لوزالمعده و صفرا، کم خونی و قند خون استفاده شده است. بیست گرم به صورت دم کرده استفاده شود.
خانواده تاج خروس (Amaranthaceae)
گیاهانی علفی، بندرت چوبی، برگ های متناوب یا متقبل، ساده معمولا كامل بدون گوشوارک، گل آذین متراکم و انبوه، گل ها کوچک، سبز و شامل براکته های خشک، کاغذی و غشائی می‌باشند. میله پرچم‌ها به هم متصل، فرمول گل، کاسه برگ مانندها ۳ تا ۵ عدد، پرچم‌ها ۵ تایی، مادگی ۲ بر چه ای است. میوه نوعی کپسول یا اوتریکول یا فندقه کوچک، دانه کروی شکل، جنين حلقوی که به وسیله آندوسپرم زیاد احاطه شده است.
تاج خروس (.Amaranthus retroflexus L)
گیاهان غالبا علفی، دارای برگک مجتمع در گل آذین های کروی کوچک و گویچه مانند محوری و به شکل پانیکول مرکب و سنبله مانند است. گل ها پلی گام دارای سه برگک، کاسه گل دارای ۳تا ۵ بار تقسیم، نافه دارای ۳تاه پرچم آزاد، خامه دارای ۲تا۳ زائد نخی شکل است.
گل و دانه از اندام های مهم این گیاه که حاوی روغن ثابت، آمارانتین، بتاگزانتین در گل می‌باشند ضد هموروئید و خونریزهای قاعدگی از مهمترین موارد مصرف درمانی این گیاه است در مصارف طب سنتی از دانه تاج خروس به عنوان داروی تقویت کننده و ضد سرماخوردگی استفاده می‌شده است دو گرم از دم کرده این گیاه در روز استفاده می‌شود.
خانواده خرفه(Portulacaceae)
گیاهان علفی، یکساله یا چند ساله، برگ ها معمولا گوشتی، تمكن قاعدگی، تخمدان دارای ۲ تا ۵ خانه، و فرمول گل، کاسه مانندها کتایی، جام مانندها۴ تا ۶ هستند. پرچم ها ۸ تا ۱۰ و مادگی ۲ تا ۳ برچه ای است. بررسی‌های آناتومیکی نشان داده است که ۲ عدد کاسبرگ ها براکته بوده و ۴ تا ۶ عدد گل برگ ها همان کاسبرگ می‌باشند.
خرفه( .Portuluce oleracea L)
کاسه ای متشکل از قطعات گل برگ مانند و پتالوئيد و دو برگک کاسه مانند سپالوئيد هستند برگ ها غالبا ساده و گوشتی و آبدار است.
تقریبا تمام گیاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. موسیلاژ، ساپونین، تانن، ویتامین ، املاح معدنی و پروتئین مهمترین ترکیبات ثانویه گیاه هستند. دارای خواص دارویی همچون مدر، صفرا آور، ضد اسکوربوت، تب بر، ضد زخم معده می‌باشد مصرف خام یا پخته آن باعث پایین آوردن چربی خون و رفع التهاب‌های داخلی بدن می‌گردد در مصارف طب سنتی خنک کننده، ضد اسکوربوت، ملین، ضد ورم و برای تسکین و رفع لاغری است.
